Πηγές & Μελέτες
Καθολικής Ιστορίας

[ Εκδόσεις ]
 

Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου
Θεσσαλονικης 

Σειρά Analecta Historica - 17


Ιωαννησ Ασημακησ,
(Επιμέλεια)

Καθολικά έντυπα στα ελληνικά (19ο-20ο αιώνα).  

Θεσσαλονίκη 2022. 

182 σελ.

 ISBN 978-618-5631-07-9

Ο δυσανάλογα μεγάλος αριθμός καθολικών εντύπων στην Ελλάδα των 19ου-20ου αιώνων είναι δείκτης υγείας της Εκκλησίας μας. Ο τύπος, και στη δική μας περίπτωση, υπηρέτησε την επικοινωνία, κυρίως σε τοπικό επίπεδο, και τη θρησκευτική παιδεία σε ευρύτερο επίπεδο, στις διάσπαρτες κοινότητες των Ελλήνων καθολικών.

Πρόκειται για έντυπα ποικίλης τυπολογίας με κοινό χαρακτηριστικό την περιοδικότητα στην κυκλοφορία. Πρώτα απ’ όλα διακρίνονται σε εφημερίδες, περιοδικά και δελτία. Ακολούθως, τουλάχιστον για το δεύτερο μισό του 20ου αι., ανθούν οι μη τυπογραφικές εκδόσεις, δηλ. τα πολλά δακτυλογραφημένα ή πολυγραφημένα δελτία.

Ανάλογη με το σκοπό τους, ήταν και η χρήση τους: βραχεία και περιορισμένη αν πρόκειται για αμιγώς ενημερωτικό, μεγαλύτερης διάρκειας όταν το περιεχόμενο είναι επιμορφωτικό. Εξ αυτού, πολλά είναι δυσεύρετα διότι δεν διατηρήθηκαν, όχι σπάνια, ούτε καν από το φορέα έκδοσής τους. Για όλα ωστόσο, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την ιστορική τους αξία για το παρελθόν της καθολικής παρουσίας στον ελλαδικό χώρο, ιδιαίτερα εκεί που σήμερα έχει σχεδόν εκλείψει. Από το πιο αδιάφορο εμφανισιακά και ευκαιριακό περιοδικό έντυπο, μπορούν να προκύψουν πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα που δεν έχουν διασωθεί κάπου αλλού. 

Η έκδοση καταγράφει 122 έντυπα ποικίλης κατηγορίας από όλο τον ελλαδικό χώρο. Το βιβλίο αφιερώνεται στον ακούραστο, επίμονο και υπομονετικό «διασώστη» και συλλέκτη όλου αυτού του υλικού, αναντικατάστατου για την ιστορία και την ταυτότητα της καθολική Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη βιβλιοθήκη των πατέρων Ιησουιτών στην Αθήνα.

---------------------

ΔΙΑΘΕΣΗ:

Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης 

Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr

Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου
Θεσσαλονικης 

Σειρά Analecta Historica - 14


Ιωαννησ Ασημακησ,
(Επιμέλεια)

Έλληνες Καθολικοί στις τέχνες, τις επιστήμες, το δημόσιο βίο 
(19ο-20ο αιώνα).
 

Θεσσαλονίκη 2022. 

169 σελ.

 ISBN 978-618-5631-08-6

Σκοπός του παρόντος λεξικού είναι, κατά κάποιο τρόπο, να ολοκληρώσει την προσπάθεια που άρχισε το 2011 με τις δυο βιβλιογραφίες, θεολογίας και ιστορίας, και το λεξικό καθολικών κληρικών στην Ελλάδα. Όπως και σ’ εκείνη την τριλογία έτσι και τώρα, η πρωτοβουλία είναι καθαρά εγχειριδιακή, δηλ. να παρέχει τα ερευνητικά εργαλεία, τις πηγές για περαιτέρω συστηματική μελέτη του καθολικισμού στην Ελλάδα. Με την παρούσα μελέτη, η στόχευση είναι να καταδειχθεί η πολύμορφη παρουσία του καθολικού στοιχείου στις τέχνες, τα γράμματα και το δημόσιο βίο πλήρως ενταγμένου στην ελληνική κοινωνία και καθόλου διαφοροποιούμενου εξαιτίας του δόγματος.

Τα πρόσωπα που καταγράφονται εντάχθηκαν ως Έλληνες καθολικοί, όχι με βάση τη ζωντάνια της σχέσης τους με την Καθολική Εκκλησία αλλά με το ότι ανατράφηκαν μέσα στο περιβάλλον της Καθολικής Εκκλησίας ή κάποια στιγμή ασπάστηκαν το καθολικό δόγμα. Μια δεύτερη εύλογη επισήμανση είναι ότι ενώ πολλοί είναι αλλοδαπής καταγωγής ή προέλευσης, θεωρούνται Έλληνες, στο φρόνημα, στη συνείδηση, στη νοοτροπία και όχι σπάνια στην υπηκοότητα.

Και ενώ υπάρχουν αναφορές σε Έλληνες καθολικούς σε δημοσιεύσεις τοπικού, γεωγραφικά, χαρακτήρα, λείπει από την ελληνική βιβλιογραφία μια μονογραφία που να τους περιλαμβάνει σε πανελλαδικό επίπεδο.  

Η έκδοση παρουσιάζει 137 πρόσωπα.

---------------------

ΔΙΑΘΕΣΗ:

Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης 

Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr



Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου
Θεσσαλονικης 

Σειρά Analecta Historica - 16


Ιωαννησ Ασημακησ,
(Επιμέλεια)

Εκθέσεις πλήρωσης Καθολικών Επισκοπών στην Ελλάδα (1895-1927)

Θεσσαλονίκη 2021. 

141 σελ.

ISBN 978-618-84248-7-6   

Μια, εν πολλοίς, άγνωστη στην Ελλάδα πτυχή του τρόπου θεσμικής λειτουργίας της Καθολικής Εκκλησίας είναι οι διαδικασίες εκλογής επισκόπων από την Αγία Έδρα, ειδικότερα στην καταληκτική φάση. 

Παρουσιάζονται λοιπόν 8 εισηγητικές εκθέσεις (1 για δυο εκκλ. επαρχίες μαζί) για την ονομασία επισκόπων 4 εκκλ. επαρχιών της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα (4 εκθέσεις για την Κέρκυρα, 3 για την Αθήνα, 1 για τη Σύρο και 1 για τη Θεσσαλονίκη), τα έτη 1895-1927, όπως αυτές τέθηκαν υπόψη της ολομέλειας των μελών της Congregatio de Propaganda Fide (Ρωμαϊκής Συνόδου για τη Διάδοση της Πίστης της επιφορτισμένης για τις Ιεραποστολές).

Για τη μελέτη αυτής της σημαντικής πηγής της ιστορία της τοπικής Καθολικής Εκκλησίας, προηγείται εισαγωγή που παρέχει τις απαραίτητες πληροφοριακές γνώσεις για τον τρόπο εκλογής των επισκόπων εκείνη την περίοδο και την στρατηγική επιλογή διάρθρωσης της, με βάση το ισχνό αριθμητικό της αποτύπωμα, από τον θεσμό υπαγωγής της τοπικής Καθολικής Εκκλησίας. Επικουρικά, γίνεται σύντομη αναφορά στις προσπάθειες διευθέτησης της εκλογής επισκόπων και των γεωγραφικών ορίων των καθολικών εκκλ. επαρχιών, ανάμεσα στην Αγία Έδρα και το Ελληνικό Κράτος, και αποτυπώνεται στο χάρτη της χώρας η κατανομή των εδαφών, όπως αυτά υφίστανται τον τελευταίο περίπου αιώνα.        

Οι εκθέσεις που δημοσιεύονται, τυπώνονταν σε περιορισμένο αριθμό για τους καρδιναλίους που ήταν μέλη της ολομέλειας της Προπαγάνδας και παρατίθενται στην πρωτότυπη γλώσσα σύνταξής τους δηλ. στα ιταλικά. Με υποσημειώσεις στα ελληνικά, δίδονται πληροφορίες για τα πρόσωπα που εμφανίζονται στο κείμενο και για κάποιες συντμήσεις λέξεων για τους μη ειδήμονες.   

---------------------

ΔΙΑΘΕΣΗ:

Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης 

Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου
Θεσσαλονικης 

Σειρά Analecta Historica - 15


Ιωαννησ Ασημακησ,

Ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας στη Βόρειο Ελλάδα. Το Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης (1917-2020)

Θεσσαλονίκη 2021. 

352 σελ.

ISBN 978-618-84248-8-3   

Πριν 15 χρόνια αρχίσαμε στη σειρά Analecta Historica, μονογραφικές μελέτες για τις λιγότερο ευνοημένες ιστοριογραφικά Καθολικές εκκλ. επαρχίες, στη συνολική τους θεώρηση (Ιόνια νησιά-2019 και Δωδεκάνησα-2020), ξεκινώντας από δυο ακριτικά τμήματα της επικράτειας: τη Δυτική Θράκη (2008) και την Ήπειρο (2012).

Με αυτή τη μονογραφία ολοκληρώνεται αυτή η προσπάθεια και συμπληρώνεται η εισαγωγή στην ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας στη Βόρειο Ελλάδα που άρχισε τμηματικά πριν 25 περίπου χρόνια. Πρόκειται για την  εκκλ. επαρχία που φέρει την ονομασία «Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης» και περιλαμβάνει τα γεωγραφικά διαμερίσματα της Μακεδονίας, της Δυτικής Θράκης και της Θεσσαλίας. Εξιστορείται το Βικαριάτο Θεσσαλονίκης ως θεσμός της Καθολικής Εκκλησίας στο Ιλλυρικό αλλά κυρίως η πορεία της ομώνυμης εκκλ. επαρχίας από τη διαμόρφωση και την καθιέρωση της από τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αι. έως τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αι. δηλαδή με τη σύγχρονη εκκλησιαστική έννοια του Βικαριάτου ως τοπική Εκκλησία.     

Το βιβλίο συμπληρώνεται με την παράθεση 110 εγγράφων, πίνακες προσώπων και χάρτες. Για τη διευκόλυνση της μελέτης, η οποία στηρίχθηκε σε αρχειακό υλικό στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, υπάρχει ευρετήριο ονομάτων και τόπων.

    

---------------------

ΔΙΑΘΕΣΗ:

Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης 

Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου
Θεσσαλονικης 

Σειρά Analecta Historica - 13


Ιωαννησ Ασημακησ,


Γεγονότων επίσκεψη.
Μελετήματα ιστορίας

Θεσσαλονίκη 2020. 

284 σελ.

ISBN 978-618-84248-6-9   


Ενώ η βιβλιογραφία, τόσο ελληνική όσο και ξενόγλωσση, για πτυχές της ιστορικής παρουσίας της Καθολικής Εκκλησίας στον ελλαδικό χώρο έως τον 19ο αι. είναι πλουσιότατη, δεν συμβαίνει το ίδιο για τον 20ο αι.. Για τη σύγχρονη αυτή περίοδο είναι σαφώς περισσότερα τα ξενόγλωσσα δημοσιεύματα και μάλιστα από αρχειακές πηγές που δεν έχουν ερευνηθεί από Έλληνες μελετητές.

Η συλλογή των μελετημάτων που συγκεντρώθηκαν εδώ είναι κατά βάση σχετικά με τη σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα. Στην πλειονότητά τους πρόκειται για μια επίσκεψη, με την ασφάλεια της χρονικής απόστασης, γεγονότων πολύπτυχων: εκκλησιαστικής, διπλωματικής, πολιτικής εμβέλειας.

Τα δυο περιοδικά που δημοσιεύθηκαν έχουν αναστείλει την κυκλοφορία τους και ως εξειδικευμένα είχαν περιορισμένη αναγνωσιμότητα. Αλλά και οι πηγές άντλησης στοιχείων σ’ αυτά τα μελετήματα, κατά βάση καθολικές, είτε είναι λιγότερο γνωστές και αναξιοποίητες από τους ερευνητές είτε δύσκολα προσβάσιμες λόγω σπάνιας διαφύλαξής τους.

Για τη διευκόλυνση λοιπόν των ενδιαφερομένων συμπεριλήφθηκαν σε ξεχωριστό τόμο της σειράς analecta historica. Πρόκειται για 9 δημοσιεύματα της περιόδου 2000-2017.

Εξάλλου, τα περισσότερα βιβλία της σειράς αυτής αφορούν τα νεότερα χρόνια, τα οποία ήταν, τόσο ως θέμα όσο και ως ιστορική περίοδο, χωρίς σοβαρή και συστηματικό ελληνικό βιβλιογραφικό αποτύπωμα.

Οι μελέτες για τις διπλωματικές σχέσεις Ελλάδος-Αγίας Έδρας, με κοινό πυρήνα ανάπτυξης του θέματος που επαναλαμβάνεται, προηγήθηκαν του βιβλίου του 2006, στο τελευταίο μέρος του οποίου ενσωματώθηκαν.  

---------------------

ΔΙΑΘΕΣΗ:

Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης 

Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου
Θεσσαλονικης 

Σειρά Analecta Historica - 12


Ιωαννησ Ασημακησ,
 

Εισαγωγή στην Ιστορία της Καθολικής Αρχιεπισκοπής Ρόδου.

Θεσσαλονίκη 2020. 

462 σελ.

ISBN 978-618-84248- 5- 2  

Η σχεδόν παντελής έλλειψη μιας ολοκληρωμένης με­λέτης για την καθολική Εκκλησία στα Δωδεκάνησα, ως εκκλ. επαρχία, οδήγησε στη συγ­γραφή αυτής της εισαγωγής στην ιστορία της καθολικής αρχιεπισκοπής Ρόδου. Το βιβλίο προέκυψε από την μελέτη πρωτογενούς υλικού σε εκκλησιαστικά και κρατικά αρχεία, στην Ελλάδα και στην Ιταλία, και των πολλών δημοσιευμάτων, κυρίως για την ιπποτοκρατία και την ιταλοκρατία. Καθοριστική στην έρευνα του υλικού υπήρξε η δυνατότητα πρόσβασης σε πηγές που δεν είχαν μελετηθεί υπό το πρίσμα της καθολικής εκκλ. ιστορίας. Κοινή σταθερά σε όλες τις περιόδους είναι η αντίληψη που έχουν οι φραγκισκανοί και οι φραγκισκανές στα Δωδεκάνησα ότι το αποστολικό τους έργο είναι ιεραποστολικό. Αν το καθολικό ποίμνιο ήταν πάντοτε ισχνότατο, ο καθολικισμός γινόταν γνωστός μέσα από το εκπαιδευτικό και το φιλανθρωπικό τους έργο χωρίς διακρίσεις.

Αρνητικό σημείο ανά τους αιώνες υπήρξε, χωρίς αμφιβολία, η υπερφίαλη έπαρση των καθολικών κατακτητών που εξέθρεψε την αντιπάθεια για τον καθολικισμό, την οικονομική εξάρτηση (μάλλον υποταγή) ναών και ιδρυμάτων στην ιταλική διοίκηση ώστε από το 1947 και για αρκετά χρόνια να είναι έκδηλη από την ελληνική διοίκηση η προσπάθεια ταύτισης της ιταλοκρατίας με την καθολική Εκκλησία που οδήγησε στην πιο οδυνηρή διετία (1947-1949) της ιστορίας της, με την κατάληψη των περισσότερων υποδομών των. 

Το μισό περίπου βιβλίο περιλαμβάνει 143 έγγραφα από τον 14ο έως τον 20ο αι., πολλά αδημοσίευτα, και συμπληρώνεται από καταλόγους προσώπων και ευρετήριο ενώ το πρώτο μέρος εμπλουτίζεται από 280 φωτογραφίες, σφραγίδες και σχέδια. 

---------------------

ΔΙΑΘΕΣΗ:

Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης 

Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου
Θεσσαλονικης 

Σειρά Analecta Historica - 11



Ιωαννησ Ασημακησ,



Έντυπα ενθύμια.
Τεκμήρια λαϊκής ευλάβειας
.




Θεσσαλονίκη 2019.



 232 σελ.

ISBN
978-618-84248-3-8

Τα εικονάκια είναι ένα ενθύμιο, ένα αναμνηστικό ενός θρησκευτικού γεγονότος. Ανήκουν τόσο στην λαϊκή όσο και στην υψηλή τέχνη. Ανεξάρτητα από το περιεχόμενό τους, ανήκουν τόσο στη ζωγραφική ως τέχνη όσο στη φωτογραφία και στην έντυπη τέχνη.

Το εικονάκι υπήρξε μέσο σύνδεσης για την ευλάβεια σε κάποιον άγιο, στην Πανα­γία, σε κάποιο μυστήριο της πίστης. Το εικονάκι απηχεί την θρησκευτική εμπειρία ενός αγίου που γίνεται εικόνα, δηλ. η ποιότητα της πίστης του αποτυπώνεται σε μια εικόνα.

Το εικονάκι είναι ένα σημείο υπόμνησης, δηλ. έχει τον δικό του τρόπο ανάγνωσης. Παρατηρώντας την εικόνα που απεικονίζεται στο εικονάκι έχουμε στοιχεία για τον πολιτισμό της λαϊκής ευλάβειας.

Τα εικονάκια υπήρξαν και μπορούν ακόμα να υποστηρίξουν την πίστη και να είναι μέσο εκκίνησης για προσευχή και για μια προσωπική σχέση με το Θεό. Ας μην ξεχνά­με ότι τα εικονάκια είχαν ως σκοπό να διατηρήσουν τον πιστό μέσα στην πίστη. Το εικονάκι ερμήνευσε την ιστορική εξέλιξη της Εκκλησίας και ως τέτοιο αποτελεί ένα ανεκτίμητο τεκμήριο.

Ως τεκμήρια λαϊκής ευλάβειας, φωτίζουν ενδιαφέρουσες πτυχές της ιστορίας της Καθολικής Εκκλησίας στη χώρα μας. Εκτίθεται, λοιπόν, μια επιλογή από εικονάκια, διπλής όψης, που κυκλοφόρησαν στην Καθο­λική Εκκλησία της Ελλάδας, προσπαθώντας να υπάρχουν δείγματα από τα περισσότερα μέρη της χώρας. Τα τεκμήρια έχουν διαχωριστεί με βάση το περιεχόμενο και τη χρήση έκδοσής τους. Στη συλλογή, η οποία απο­τελείται από 420 τεκμήρια, συμπεριλήφθηκαν και μερικά παλαιά δίπτυχα ή τρίπτυχα ευλαβείας ή ικεσίας με τη μορφή κάποιου αγίου.

---------------------

ΔΙΑΘΕΣΗ:

Αποστολικό Βικαριάτο Θεσσαλονίκης 

Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr

-------

Βιβλιοπωλείο Καλού Τύπου 

Σίνα 2 106 72 Αθήνα 

Τηλ. 210-3626091

E-mail: Kalostypos1932@gmail.com


Εκδοσεισ Αποστολικου Βικαριατου
Θεσσαλονικησ 
Σειρά Analecta Historica - 10

Ιωαννησ Ασημακησ, 

Ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας στα Ιόνια νησιά (13ο αι.-20ο αι.)

Θεσσαλονίκη 2019. 

655 σελ. Τόμος Α΄ ISBN 978-618-84248-1-4

Ιωαννησ Ασημακησ,

Ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας στα Ιόνια νησιά (13ο αι.-20ο αι.).
Έγγραφα & Κείμενα
 

Θεσσαλονίκη 2019. 

710 σελ. Τόμος Β΄ ISBN 978-618-84248-0-7

- ΟΙ ΔΥΟ ΤΟΜΟΙ ΔΕΝ ΔΙΑΤΙΘΕΝΤΑΙ ΞΕΧΩΡΙΣΤΑ -


Το ιστορικό παρελθόν των Ιονίων νήσων από τον ύστερο μεσαίωνα έως και το δεύτερο μισό του 20ου αι. αποτελεί μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ιδιάζουσα, σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, περίπτωση, άλλοτε μίξης, άλλοτε επιρροής πολιτιστικών και πνευματικών ρευμάτων και ιδεών.

Αυτό που έχει γίνει σε μεγάλο βαθμό στην ιστορική έρευνα για τις άλλες καθολικές κοινότητες στην Ελλάδα (π.χ. Αιγαίο, Κρήτη) λείπει από την έρευνα για το Ιόνιο: η μελέτη της εσωτερικής ζωής της καθολικής Εκκλησίας στα Επτάνησα και όχι μόνο οι σχέσεις της ή η δημόσια αστική παρουσία της. Από την άλλη, ένα στοιχείο, κοινό σε διάφορες τοπικές καθολικές Εκκλησίες της χώρας, στο ιστορικό παρελθόν, είναι ότι στην ιστορική του μακριά προέλευση, ο καθολικισμός συνδέεται με τη δυτική επικυριαρχία.

Οι πρώτοι αιώνες με λιγότερες αρχειακές πηγές έχουν μικρότερη ανάπτυξη, κυρίως σε σχέση με τους δύο τελευταίους αιώνες. Κάθε ζήτημα που αναπτύσσεται παρακολουθεί το πρωτογενές υλικό των εγγράφων ενώ λειτουργούν υποστηρικτικά οι δευτερογενείς πηγές των δημοσιευμάτων.

Η εικόνα που διαγράφεται από τη μελέτη του υλικού είναι ότι έχουμε να κάνουμε με μια τοπική Εκκλησία σε συχνές και μακρές περιόδους κρίσης, είτε λόγω των ποιμένων της είτε λόγω ανατρεπτικών καταστάσεων. Τα μεγάλα ιστορικά συμβάντα της περιοχής, των δυο τελευταίων αιώνων, κλυδώνισαν αισθητά την καθολική Εκκλησία, μερικές φορές στα όρια της εξαφάνισής της.

Οι σελίδες του δεύτερου τόμου περιέχουν επιλογές από πρωτογενές αλλά και λιγότερο γνωστό έντυπο υλικό για να κατανοηθεί , να συνοδευτεί και να τεκμηριωθεί η αφήγηση του πρώτου τόμου. Είναι μια συλλογή εγγράφων και κειμένων (στη γλώσσα που συντάχθηκαν, ως επί το πλείστον) που αξιολογήθηκαν ως πιο χρήσιμων ή δύσκολα προσβάσιμων. Επομένως πρόκειται για αδημοσίευτο αρχειακό υλικό και κείμενα προερχόμενα κυρίως από δυσεύρετα έντυπα.


------------------------------

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Αποστολικό  Βικαριάτο Θεσσαλονίκης Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr

Καθολική Αρχιεπισκοπή Κερκύρας, Ζακύνθου-Κεφαλληνίας 
Μοντζενίχου 3  49 100 Κέρκυρα Τηλ. 26610 30277
E-mail:cathepco@otenet.gr

Βιβλιοπωλείο Καλού Τύπου
Σίνα 2 106 72 Αθήνα Τηλ. 210-3626091
E-mail: Kalostypos1932@gmail.com


Εκδοσεισ Αποστολικου Βικαριατου
Θεσσαλονικησ 
Σειρά Analecta Historica - 9

Μαρκοσ Φωσκολοσ,


Τα «Φραγκοχιώτικα» βιβλία.

Ένα κεφάλαιο από την ιστορία της καθολικής ευσέβειας στον ελληνικό χώρο
.

Θεσσαλονίκη 2012. 187 σελ.
ISBN 978-960-99555-9-1

Τα ελληνικά γλωσσικά κείμενα, χειρόγραφα και έντυπα, των οποίων οι συγγραφείς χρησιμοποίησαν το λατινικό αλφάβητο στη συγγραφή τους, ονομάστηκαν φραγκοχιώτικα. Όμως τα φραγκοχιώτικα δεν ήταν μόνο γραπτός λόγος, αλλά υπήρξε και ένα ιδιότυπο ελληνικό γλωσσικό ιδίωμα το οποίο χρήζει περαιτέρω μελέτης και ανάλυσης. Η παρούσα συμβολή, ενώ συμπληρώνεται ακριβώς μισός αιώνας (1961-2011) από τότε που δημοσιεύτηκαν οι πρώτες βασικές επιστημονικές εργασίες για τη βιβλιογραφική παραγωγή αυτού του ιδιώματος,  αποσκοπεί σε μια, κατά το δυνατό, ολοκληρωμένη παρουσίαση της φραγκοχιώτικης βιβλιογραφικής παραγωγής, καθώς και στην καταγραφή των βασικών ιστορικών και θρησκευτικών παραμέτρων που γέννησαν και εξέθρεψαν αυτό το φαινόμενο. Ο χώρος, γεωγραφικός και ιδεολογικός, μέσα στον οποίο αναπτύχθηκε η φραγκοχιώτικη φιλολογία και θεολογία, είναι προσδιορισμένος με μεγάλη ακρίβεια. Το αυτό συμβαίνει και με τον προσδιορισμό του χρόνου του ιστορικού αυτού φαινόμενου, αφού η διαδρομή των φραγκοχιώτικων εκδόσεων έχει οριστικά ολοκληρωθεί.  

Το βιβλίο, στο πρώτο του μέρος, εισάγει στη Φραγκοχιώτικη Βιβλιογραφία και στο δεύτερο μέρος του, εκθέτει τον πλήρη κατάλογο των φραγκοχιώτικων εντύπων και με νεότερες προσθήκες. 

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου Τ.Θ. 50808 540 14 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310-835780

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδοσεισ Αποστολικου Βικαριατου
Θεσσαλονικησ 
Σειρά Analecta Historica - 8

Ιωαννησ Ασημακησ
 
Η Καθολική Εκκλησία στην Ήπειρο.
Πρέβεζα και Ιωάννινα
.

Θεσσαλονίκη 2012, 200 σελ. 

ISBN 978-960-99555-7-7

Το βιβλίο παρουσιάζει πτυχές από την ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας στην Ήπειρο. Πρόκειται για μια μελέτη καρπό αρχειακής και επιτόπιας έρευνας, πρώτιστα για την καθολική Ενορία του Αγ. Ανδρέα στην Πρέβεζα, αλλά και για τα Ιωάννινα, την Πάργα και την Άρτα με ισχνότερη καθολική παρουσία.

Το βιβλίο εστιάζεται στην νεότερη εποχή και συγκεκριμένα από την σύσταση των φραγκισκανών αποστολών σε Πρέβεζα και Ιωάννινα. Σε όλες σχεδόν τις πηγές, η παρουσία της Καθολικής Εκκλησίας στην Ήπειρο του 19ου-20ου αι. ταυτίζεται ή καλύτερα συγχέεται με την αυστριακή και κυρίως με την ιταλική προπαγάνδα στην περιοχή. Αυτή η αντίληψη εδράζεται, εκτός των άλλων, στο ότι και οι ιερείς και όλοι σχεδόν οι καθολικοί της εποχής είναι Ιταλοί. Κατ’ επέκταση ταυτίζεται η Καθολική Εκκλησία της περιοχής άλλοτε με την Αυστοουγγαρία, άλλοτε με το Ιταλικό Κράτος. Σ’ αυτή την λανθασμένη θεώρηση, όπως διαπιστώνεται στο βιβλίο, οφείλονται πολλές προστριβές με κρατικούς και άλλους φορείς.

Ένα μεγάλο μέρος της μελέτης πραγματεύεται ζητήματα που αφορούν τον σημερινό πολύπαθο καθολικό ναό του Αγ. Ανδρέα στην Πρέβεζα (διεκδικήσεις, αλλαγές χρήσης, αναστυλώσεις, καταστροφές). Ευτυχής είναι η συγκυρία της παρούσας έκδοσης με την 110η επέτειο από την ανέγερση του ναού (1902-2012) και την 100η επέτειο των ελευθερίων της Πρέβεζας και, με διαφορά τεσσάρων μηνών, και των Ιωαννίνων. 

Σε παράρτημα δημοσιεύονται 39 έγγραφα από εκκλησιαστικές κυρίως πηγές στις οποίες δεν είναι εύκολη η πρόσβαση, προς τεκμηρίωση και διευκόλυνση του αναγνώστη. Τα περισσότερα από αυτά τα έγγραφα δημοσιεύονται για πρώτη φορά.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου Τ.Θ. 50808 540 14 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310-835780

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου Θεσσαλονίκης 

Σειρά Analecta Historica - 7

Ιωάννης Ασημάκης (Επιμ.), 

Λεξικό Ελλήνων Καθολικών Κληρικών και αλλοδαπών Καθολικών Κληρικών στην Ελλάδα (13ο αι.-2010)

Θεσσαλονίκη 2011. 374 σελ. 

ISBN 978-960-99555-3-9 

Στα πλαίσια επιμέλειας μιας τριλογίας εγχειριδίων για την προαγωγή της έρευνας σε θέματα καθολικής θεολογίας και ιστορίας της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα, το παρόν λεξικό, συμπληρώνει τις δύο ελληνικές θεματικές βιβλιογραφίες που κυκλοφορούν ταυτόχρονα στις δυο σειρές των εκδόσεών μας.

Η μελέτη περιλαμβάνει Έλληνες (το γένος ή την καταγωγή) καθολικούς κληρικούς, τους ελληνοποιημένους αλλοδαπούς κληρικούς (που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έζησαν σ’ αυτήν την ιερατική τους διακονία) και τους αλλοδαπούς κληρικούς που εργάστηκαν στην Ελλάδα από τον 13ο αι. έως το 2010. Στην περίπτωση των αλλοδαπών περιλαμβάνονται και εκείνοι οι οποίοι είναι εν ζωή αλλά αναχώρησαν οριστικά από τη χώρα ενώ καταχωρήθηκαν και μερικοί υπέργηροι Έλληνες κληρικοί, οι οποίο από πολλές δεκαετίες εργάζονται εκτός Ελλάδος. Για κάθε κληρικό γίνεται αναφορά στα άκρως στοιχειώδη (ονοματεπώνυμο, ημερομηνίες γέννησης, θανάτου, χειροτονίας, μοναχικών όρκων, μεταθέσεων, μοναχικό τάγμα ή εκκλ. επαρχία ένταξης) , λιγότερο ή περισσότερο πλήρη, ανάλογα με τις διαθέσιμες πηγές. Στις περιπτώσεις όπου οι ημερομηνίες διίστανται από πηγή σε πηγή, αναγράφονται και οι δύο με το διαζευκτικό ‘’ή’’. Σε αρκετές περιπτώσεις αναγράφεται το λατινικό όνομα του κληρικού, διότι είναι το επικρατέστερο στις πηγές. Επίσης αναγράφονται όλες οι εκδοχές των επωνύμων όταν αυτές διαφέρουν. Σκοπός του Λεξικού, με τα 2.660 περίπου ονόματα, δεν είναι η βιογραφία κάθε κληρικού, αλλά η παροχή των απαραίτητων στοιχείων για την πλαισίωση της εικόνας του προσώπου εκ μέρους του ερευνητή, στη συνάφεια μιας μελέτης ή έρευνας. Όπου αυτό κατέστη εφικτό, δημοσιεύεται η φωτογραφία (ή γκραβούρα) του κληρικού (250 φωτογραφίες) και 50 επισκοπικοί θυρεοί. Όπως επισημαίνεται και στον τίτλο του βιβλίου, πρόκειται για μια πρώτη καταγραφή.

Το Λεξικό ολοκληρώνεται με τον αλφαβητικό κατάλογο με αναφορά, όπου αυτό είναι γνωστό, του έτους γέννησης ή/και θανάτου ή απλώς του αιώνα στον οποίο έζησε κάθε κληρικός.


ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου Τ.Θ. 50808 540 14 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310-835780

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου Θεσσαλονίκης 

Σειρά Analecta Historica - 6

Ιωάννης Ασημάκης (Επιμ.), 

Ελληνική Βιβλιογραφία Ιστορίας Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα (17ο αι.-2010).

Θεσσαλονίκη 2011. 550 σελ. 

ISBN 978-960-99555-4-6 

Ο πλούτος των δημοσιευμάτων, των σχετικών με την ιστορία της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα, και εν μέρει στην Κύπρο, γίνεται συχνά για τον μελετητή κοπιώδης προσπάθεια εντοπισμού του σε μια πανσπερμία περιοδικών και αυτοτελών εκδόσεων.

Η παρούσα ελληνική βιβλιογραφία με θέματα της ιστορίας της Καθολικής Εκκλησίας στην Ελλάδα επιθυμεί να διευκολύνει αυτή την προσπάθεια εντοπισμού τού όντως πλουσιότατου υλικού.

Στα 6.750 περίπου λήμματα που μπόρεσα να καταγράψω υπάρχει μεγάλη ποικιλία θεμάτων και ποιότητας συγγραφής. Θεώρησα επωφελές να μην αποκλειστούν από αυτή την εργασία, δημοσιεύματα όλων των ιστορικών περιόδων ακόμη και της σημερινής εποχής (π.χ. έχουν συμπεριληφθεί όσα γράφτηκαν για τις σχέσεις Ελλάδος-Αγίας Έδρας, για την επίσκεψη του Πάπα Ιωάννη-Παύλου Β’ στην Αθήνα, κ.α.). Εξίσου ωφέλιμο καθίσταται πλέον να καταγράφονται και οι πιο βραχείες και επιστημονικά αδιάφορες δημοσιεύσεις, διότι βρίσκεται σε πλήρη άνθιση η τάση συγγραφής μελετών, πτυχιακών/μεταπτυχιακών εργασιών με θέματα τοπικού χαρακτήρα με συγκεκριμένη εστίαση στις μικρές κοινωνίες ή σε θέματα περιοριστικής εμβέλειας. Γι’ αυτό ακριβώς τον λόγο καταβλήθηκε προσπάθεια να καταγραφούν και οι μικρές ειδήσεις γεγονότων που παρέχουν στον ερευνητή, μικρές αλλά χρήσιμες πληροφορίες για ένα πανηγύρι και ποιοι συμμετείχαν, για μια εκδρομή εκκλ. φορέα, για μια συνάντηση ή εκδήλωση ήσσονος σημασίας αλλά με πληροφορίες για πρόσωπα και καταστάσεις. Και αυτά είναι ιστορία της τοπικής Εκκλησίας.

Ο χρονικός ορίζοντας της βιβλιογραφίας είναι από τον 18ο αι. έως και το 2010. Μέσα σ’ αυτό τον ορίζοντα, αναπόφευκτα, θα υπάρχουν δημοσιεύματα που διέλαθαν της προσοχής και δεν έχουν συμπεριληφθεί στη βιβλιογραφία. Εξίσου βέβαιο είναι ότι στις σελίδες θα υπάρχουν αβλεψίες, παραλείψεις και, εύχομαι όχι πολλά, λάθη. Για όλα αυτά ζητώ την κατανόηση του χρήστη αυτού του εγχειριδίου και ελπίζω να μην είναι εις βάρος του συνολικού αποτελέσματος της προσπάθειας.

Οι καταχωρήσεις των λημμάτων, είναι με αλφαβητική σειρά συγγραφέα, όταν αυτά είναι ενυπόγραφα, με πρόθεμα έναν αριθμό. Στο τέλος υπάρχει ένα θεματικό ευρετήριο (π.χ. Ελληνόρρυθμοι, Καθολικά Σχολεία, Επισκοπή Ζακύνθου, κτλ.) και ένα ευρετήριο συγγραφέων.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου Τ.Θ. 50808 540 14 Θεσσαλονίκη Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδοσεις Αποστολικου Βικαριατου Θεσσαλονικης Σειρά Analecta Historica - 5

Β Διαγωμα

Η διαχείριση μιας μεγάλης φεουδαλικής περιουσίας. Τα παράδειγμα της Εμπαρουνίας των Λατίνων στην Κέρκυρα (16ος-19ος αι.)

Θεσσαλονίκη 2011. 

380 σελ. 

ISBN 978-960-99555-1-5

Αναδιφώντας στο Αρχείο της Εγχώριας Διαχείρισης των ΓΑΚ Κερκύρας, η συγγραφέας περιγράφει την μεγάλη εκκλησιαστική περιουσία της Λατινικής Αρχιεπισκοπής Κερκύρας από το 16ο αι. έως τη δήμευσή της από την Πολιτεία. Η μελέτη εξετάσει τη σύνθεση αυτής της ακίνητης περιουσίας μέσα από το πρίσμα της αγροτικής οικονομίας και των μηχανισμών της μέσα από την κοινωνική διαρρύθμιση του καθιέρωσε στο νησί η Ενετοκρατία.

Μέσα από την εξέταση των εκκλησιαστικών φέουδων της Κέρκυρας μελετάται η διαχείριση της περιουσίας της Λατινικής Αρχιεπισκοπής από την ενετική διοίκηση και αναδεικνύεται η πολύπλευρη φεουδαλική κοινωνία της Κέρκυρας.

Το βιβλίο αποτελεί επεξεργασμένη μορφή της διδακτορικής διατριβής της συγγραφέως στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Σε παράρτημα δημοσιεύονται 52 ανέκδοτα έγγραφα (16ου-19ου αι.) από τα πλούσια αρχειακά τεκμήρια της περιόδου.



ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Θεσσαλονίκη 

Εκδόσεις Αποστ. Βικαριάτου Τ.Θ. 50808 

540 14 Θεσσαλονίκη 

Τηλ.-Fax 2310-835780

E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδοσεις Αποστολικού Βικαριάτου Θεσσαλονίκης  Σειρά Analecta Historica - 4

Ι. Ασημάκης, 

Πάθος ενότητας. 

Προσκυνηματική επίσκεψη του Ιωάννη-Παύλου Β’ στην Αθήνα το 2001.

Θεσσαλονίκη 2011.     

350 σελ. 
ISBN
978-960-99555-0-5


Η παρούσα μελέτη παρακολουθεί τα τεκταινόμενα γύρω από την επίσκεψη του μακαριστού Επισκόπου Ρώμης Ιωάννη-Παύλου Β’ το 2001, στα πλαίσια του ιωβηλαϊκού του προσκυνήματος στα βήματα του Αποστόλου Παύλου. Εκθέτονται τα όσα διαμείφθησαν, γράφτηκαν και καταγράφηκαν από τον Ιούνιο του 1999 έως το Δεκέμβριο του 2001, μέσα από τις προσβάσιμες αρχειακές πηγές, τα δημοσιεύματα του ελληνικού και του ξένου Τύπου, τις εισηγήσεις και μελέτες που αναφέρονται στο θέμα.

Για την πληρέστερη προσέγγιση του ιστορικού γεγονότος της επίσκεψης του Πάπα στην Αθήνα, παρουσιάζονται τα λιγότερο γνωστά στην Ελλάδα κείμενα για το Μεγάλο Ιωβηλαίο του Έτους 2000 το οποίο είναι ο πραγματικός ορίζοντας ένταξης αυτού του ταξιδιού.

Για τη συγγραφή αυτού του βιβλίου έγινε έρευνα αρχειακού χαρακτήρα σε πολλές δεκάδες έγγραφα, εκθέσεις, εισηγήσεις και μελέτες, στα 600 περίπου άρθρα και ρεπορτάζ των εντύπων, στις δεκάδες τηλεοπτικές εκπομπές πριν και μετά την επίσκεψη. Για την ανασύνθεση του κλίματος των γεγονότων εκείνης της περιόδου θεωρήθηκε ότι συνεργεί και η παράθεση φωτογραφιών, σκίτσων και σχεδίων από δημοσιεύματα της εποχής.

Σε παράρτημα παρατίθενται τα περισσότερα κείμενα που αφορούν την προσκυνηματική επίσκεψη του Ιωάννη-Παύλου Β’ στην Αθήνα (δηλώσεις, ανακοινωθέντα, έγγραφα, ομιλίες, κτλ.). Η ελληνική απόδοση των ξενόγλωσσων επίσημων κειμένων έχει γίνει εκ νέου διότι οι υπάρχουσες μεταφράσεις (ακόμη και οι επίσημες) βρίθουν λαθών στην ορολογία αλλά και στη σύνταξη, δίνοντας νοήματα που δεν απηχούν αυτά που ήθελε να πει ο Ποντίφικας. Το παράρτημα συμπληρώνεται από μια φωτογραφική ενότητα.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

 Εκδόσεις Αποστ. Βικαριάτου Τ.Θ. 50808 540 14 Θεσσαλονίκη Τηλ.-Fax 2310-835780 E-mail: ioas17@otenet.gr

Εκδοσεις Αποστολικου Βικαριατου Θεσσαλονικης | Σειρά Analecta Historica - 3

Μ. Φιλιππουσης-Μ. Παππας,

Καθολικά Σχολεία στην Ελλάδα. 

Συμβολή στην εκπαιδευτική ιστορία των καθολικών μοναχικών Ταγμάτων

Θεσσαλονίκη 2010.

243 σελ.
ISBN
978-960-89450-8-1 

Οι εκπαιδευτικοί συγγραφείς του βιβλίου μελετούν τα σχολεία που ίδρυσαν τα καθολικά μοναχικά Τάγματα στην Ελλάδα ως το τμήμα αυτό της εκπαιδευτικής μας ιστορίας το οποίο παραμένει ακόμα σχεδόν άγνωστο, όχι μόνο στο ευρύ κοινό αλλά και στην ίδια την εκπαιδευτική κοινότητα. Για το λόγο αυτό ερευνήθηκε η ιστορική διαδρομή, οι παιδαγωγικές αρχές και η συνεισφορά των σχολείων αυτών στα εκπαιδευτικά πράγματα.

Λείπει από την ελληνική βιβλιογραφία μια συνολική παρουσίαση της εκπαιδευτικής δράσης των καθολικών Ταγμάτων στη χώρα μας. Στο βιβλίο εξετάζεται το πλαίσιο της εκπαιδευτικής δραστηριότητας των μοναχικών Ταγμάτων, την ξενόγλωσση εκπαίδευση στην Ελλάδα και τα Σχολεία των μοναχικών Ταγμάτων, τους συγκεκριμένους χώρους και χρόνους της εκπαιδευτικής δραστηριότητας τους στην Ελλάδα. Προβάλλονται τα Σχολεία του ελλαδικού χώρου, από το 17ο αι. μέχρι σήμερα (Ρόδος, Κρήτη, Κω, Σαντορίνη, Νάξος, Τήνος, Σύρος, Αθήνα, Ναύπλιο, Καλαμάτα, Πειραιάς, Σάμος, Χίος, Αλεξανδρούπολη, Ζάκυνθος, Κέρκυρα, Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Γιαννιτσά) μαζί με 80 φωτογραφίες.


ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Εκδόσεις Αποστ. Βικαριάτου Τ.Θ. 50808 540 14 Θεσσαλονίκη Τηλ.-Fax 2310-835780 E-mail: ioas17@otenet.gr


Εκδοσεις Αποστολικου Βικαριατου Θεσσαλονικης | Σειρά Analecta Historica - 2


Πηγές & Μελέτες Καθολικής Ιστορίας


ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Γ. ΠΑΓΩΝΗΣ


Η ΠΡΩΤΗ ΜΟΝΗ ΤΩΝ ΚΑΠΟΥΚΙΝΩΝ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΚΤΗΡΙΟΥ


Η παρούσα μελέτη προέρχεται κατά μεγάλο μέρος από μια διδακτορική διατριβή η οποία κατατέθηκε στο Τμήμα Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ κατά τις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Η σύνταξη της προέκυψε μετά από μια μάλλον μακροχρόνια ενασχόληση με επιλεγμένα θέματα σχετικά με την ιστορία της αρχιτεκτονικής της Αθήνας κατά την Τουρκοκρατία. Ένα από τα αναφερόμενα σ’ αυτό το πλαίσιο κτίσματα, τα οποία κίνησαν το ενδιαφέρον του γράφοντος, ήταν το λησμονημένο καθολικό μοναστήρι που υπήρξε κάποτε στην πόλη. Μια περαιτέρω διερεύνηση αυτού του αντικειμένου οδήγησε στην διατύπωση δύο προτάσεων οι οποίες θεωρήθηκε ότι άξιζαν μιας πιο ενδελεχούς εξέτασης: η επαναφορά στη μνήμη της ιστορικής σημασίας της αθηναϊκής μονής του Τάγματος των Φραγκισκανών Ελασσόνων Καπουκίνων μοναχών και η συνακόλουθη σχεδιαστική αναπαράσταση του κτιριολογικού συνόλου της.

Με αυτό το γενικό και αρχικά κάπως ασαφές περίγραμμα έρευνας, ξεκίνησε τότε μια αναζήτηση σε ποικίλους τομείς της Ιστορίας και της Τέχνης αν και όχι πάντα απρόσκοπτη και «γραμμική» αλλά με παλινδρομήσεις και όχι λίγες εκπλήξεις (ευχάριστες και δυσάρεστες) κατά την διάρκεια της. Ας παρατηρηθεί, σε συνάρτηση με τα παραπάνω, ότι ειδικά το θέμα της σχεδιαστικής αποκατάστασης της μονής (που δεν είχε επιχειρηθεί ποτέ πριν) υπέκρυπτε ιδιαίτερες δυσκολίες, δεδομένου ότι δεν είχε απομείνει ούτε το ελάχιστο ίχνος από τα κτίσματά της. Κατά συνέπεια, το μοναδικό σχετικό βοήθημα που προσφερόταν δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα μάλλον δυσπρόσιτο και διάσπαρτο σε βιβλιοθήκες και μουσεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό αρχειακό υλικό, συχνά άνισο ως προς τα ζητούμενα της εργασίας αυτής και κυρίως πεπερασμένο.

Σήμερα λοιπόν επανεμφανίζονται τα κείμενα αυτά εν μέρει αναδιαρθρωμένα και επαυξημένα με νεότερα στοιχεία, τόσο γραπτά όσο και εικονογραφικά. Στόχος τους είναι άλλωστε ένα ευρύτερο ενδιαφερόμενο κοινό και όχι μόνο εξειδικευμένοι μελετητές. Ως απόρροια αυτής της πρόθεσης προβάλλεται με μεγαλύτερες λεπτομέρειες και με πιο αφηγηματικό ύφος η πολυκύμαντη ιστορική πορεία της μονής, από την ανέγερση των πρώτων κτισμάτων της (και λίγο πιο πριν) κατά τα τέλη του 17ου αι. μέχρι και την εξαφάνιση και του τελευταίου λίθου της στις αρχές του 20ου αι. Αντίστοιχα επιχειρήθηκε με νεότερα ευρήματα ο εμπλουτισμός του εικονογραφικού σκέλους της μελέτης, δίδοντας μεγαλύτερη προσοχή και στην αισθητική ποιότητα των εικόνων οι οποίες προστέθηκαν χωρίς όμως να γίνουν παραχωρήσεις ως προς το πληροφοριακό του περιεχόμενο.

Στο ίδιο πνεύμα της ανανέωσης αλλά και ελάφρυνσης του υλικού, αφαιρέθηκε το μεγαλύτερο μέρος των τελικών σχεδιαστικών αποτελεσμάτων τα οποία στην προκειμένη μορφή της μελέτης δεν κρίθηκε απαραίτητο να μείνουν. Παρομοίως δεν συμπεριελήφθησαν και οι πίνακες με τη σύνοψη των εκάστοτε λεπτομερειακών στοιχείων που προέκυπταν από την εξέταση της κάθε μίας εικόνας του μοναστηριού και του περιβάλλοντός του, ξεχωριστά. Όλα αυτά ίσως να ανέκοπταν την εδώ σκοπούμενη απρόσκοπτη ροή κειμένων και εικονογραφιών. Ας σημειωθεί ακόμη ότι λόγω των προδιαγραφών του παρόντος τόμου, κάποια σχέδια παρουσιάζονται σε σμίκρυνση.


ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΒΙΚΑΡΙΑΤΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΑΣ ΣΕΙΡΑΣ ANALECTA HISTORICA

ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΣΗΜΑΚΗΣ

Η Καθολική Εκκλησία στη Δυτική Θράκη (1896-2006). Θεσσαλονίκη 2008, 
160 σελίδες

ISBN 978-960-89450-4-3


Η Καθολική Εκκλησία στη Δυτική Θράκη (1896-2006). 

Η παρουσία της Καθολικής Εκκλησίας στη Δυτική Θράκη συνδέεται με την εγκατάσταση αλλοδαπών τεχνικών και εμπόρων τα χρόνια κατασκευής του σιδηροδρομικού δικτύου στην Αλεξανδρούπολη (τέλη 19ου αι.) και την άνθιση της εμπορίας καπνού στη Ξάνθη (αρχές 20ου αι.).

Η ποιμαντική εξυπηρέτηση των Καθολικών της Θράκης εξασφαλίστηκε από του ελάσσονες κοινοβιακούς Φραγκισκανούς που ίδρυσαν την Ενορία του Αγ. Ιωσήφ στην Αλεξανδρούπολη και το ομώνυμο Παρεκκλήσιο στη Ξάνθη.

Η πορεία αυτής της εν πολλοίς άγνωστης Καθολικής Ενορίας είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ιστορικής διαδρομής των μη γηγενών Καθολικών κοινοτήτων της χώρας. Όπως όλες σχεδόν οι Καθολικές παροικίες στην Ελλάδα οι οποίες άνθησαν τους περασμένους αιώνες σε διάφορα σημεία της χώρας, κυρίως εξαιτίας αλλοδαπών καθολικών, όταν για λόγους γεωπολιτικούς ή οικονομικούς εγκαταλείφθηκαν μαζικά, μαράζωσαν.

Τις τελευταίες δεκαετίες, μετά από πολλές διακυμάνσεις, ο αριθμός των καθολικών κατοίκων της Θράκης φθάνει και πάλι τριψήφιο αριθμό, αναβιώνουν την ιστορική παρουσία της Καθολικής Εκκλησίας στον ελλαδικό χώρο πέρα από τα γνωστά νησιωτικά καθολικά κέντρα, και έχει τα χαρακτηριστικά μιας καθολικής Ενορίας διασποράς σε τρείς νομούς. Η εξέλιξη της καθολικής παροικίας στη Δυτική Θράκη ακολουθεί τη συγκυριακή πραγματικότητα των μετακινήσεων λόγω εργασίας. Κοινό διαχρονικό στοιχείο είναι ότι οι καθολικοί της Θράκης κάνουν τον τόπο αυτό πατρίδα τους. Η πολυεθνική και πολυπολιτισμική προέλευση των μελών της κάνουν την Ενορία Θράκης πραγματικά καθολική.

Η έκδοση περιλαμβάνει 50 φωτογραφίες και παράρτημα με 23 αδημοσίευτα έγγραφα.



ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Τ.Θ. 50808 54014 Θεσσαλονίκη Τηλ./Fax 2310-835780 E-mail: ioas17@otenet.gr


 

 

ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ


Τα όρια μελέτης των σχέσεων Ελλάδος-Αγίας Έδρας είναι εκείνα που καθορίζουν οι δύο ιστορικοί σταθμοί: η ελληνική Επανάσταση (ως αφετηρία συσχετισμού της νεώτερης Ελλάδος με την Αγία Έδρα) και η σύναψη διπλωματικών σχέσεων (με την ανταλλαγή πρέσβεων).

Από τη φύση του το θέμα προϋποθέτει ορισμένες γνώσεις συνάφειας με μια χριστιανική παράδοση, αυτή της Δύσης, η οποία διαμόρφωσε το δυσχιλιετή θεσμό της Αγίας Έδρας. Νομίζω ότι οι γνώσεις αυτές παρέχονται με επάρκεια στα εκτενή προλεγόμενα αυτού του βιβλίου.

Το κύριο σώμα του πονήματος διαρθρώνεται σε πέντε μέρη τα οποία παρακολουθούν τα κομβικά σημεία στην εξέλιξη των διμερών σχέσεων. Δυο είναι οι βασικές διαπιστώσεις.

Η εθνική καχυποψία κι η αποστροφή για τον Καθολικισμό έβρισκαν αρωγό για ασαφείς σχέσεις με την Αγία Έδρα, σε δύο παράγοντες που εναλλάσσονταν τον ενάμιση αυτό αιώνα: τις πιέσεις των ξένων πρέσβεων στην Αθήνα και τις καιροσκοπικές γεωπολιτικές ισορροπίες (των ελληνικών Κυβερνήσεων με τις ξένες Δυνάμεις και των τελευταίων με την Αγία Έδρα) και τη μόνιμα εύθραυστη πολιτική σταθερότητα της Ελλάδος.

Βέβαια, η αποξένωση και η αδυναμία συναντίληψης διατηρήθηκαν επί πολλές δεκαετίες, επειδή κάθε φορά που διαφαινόταν στον ορίζοντα η διάθεση συνεννόησης προέκυπταν επιτακτικά και κρίσιμα γεγονότα που μετέθεταν τις σχέσεις Ελλάδος-Αγίας Έδρας στις καλένδες, ως σχέσεις ήσσονος σημασίας. Τόσο η Αγία Έδρα όσο και το Ελληνικό Κράτος δεν έθεσαν ποτέ στις στρατηγικές τους προτεραιότητες την μεταξύ τους προσέγγιση και συνεργασία. Οι ευμετάβλητες, ασαφείς και ευκαιριακές επαφές τους τα 160 χρόνια από την Επανάσταση έως τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων, είχαν το χρονικό ορίζοντα και το ποιοτικό βάθος των συγκυριών που τις καθιστούσαν αναγκαίες.

Θεσσαλονίκη 2007 σελίδες 688 ISBN 978-960-89450-1-2
Κεντρική Διάθεση: Απ. Βικαριάτο Θεσσαλονίκης Τηλ/Fax 2310-835780 ioas17@otenet.gr




©2007 Catholic Church in Greece