ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΣΗΜΑΚΗΣ

Εισαγωγή στην Ιστορία της Καθολικής Αρχιεπισκοπής Ρόδου

 

  


Εκδόσεις Αποστολικού Βικαριάτου
Θεσσαλονικης 

Σειρά Analecta Historica - 12


Ιωαννησ Ασημακησ,
 

Εισαγωγή στην Ιστορία της Καθολικής Αρχιεπισκοπής Ρόδου.

Θεσσαλονίκη 2020. 

462 σελ.

ISBN 978-618-84248- 5- 2  

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ

Αποστολικό  Βικαριάτο Θεσσαλονίκης Τηλ. 2310-835780 

E-mail: ioas17@otenet.gr

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 

 

Ένας από τους αρχικούς σκοπούς της σειράς analecta historica ήταν να εξασφαλίσει στην ελληνική βιβλιογραφία μονογραφίες ει-σαγωγικού χαρακτήρα για την καθολική Εκκλησία περιοχών του ελληνικού χώρου που μέχρι σήμερα δεν έχουν μελετηθεί κατά τρόπο συστηματικό μέσα από πρωτογενές (αρχειακό υλικό).

Σε εκπλήρωση αυτού του σκοπού εκδόθηκαν οι μονογραφίες για τη Δυτική Θράκη, την Ήπειρο, τα Ιόνια Νησιά και τώρα για τα Δωδεκάνησα.

Η παρούσα μελέτη είναι καρπός τετραετούς έρευνας, στην Ελλάδα και στην Ιταλία, για την αναδίφηση στις κύριες αρχειακές πηγές που αφορούν την Καθολική Εκκλησία στα Δωδεκάνησα.

Εύκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι η μακροβιότερη και σταθερότερη παρουσία της Καθολικής Εκκλησίας εντοπίζεται στο νησί της Ρόδου, όπως εξίσου προφανές είναι ότι τόσο οι πηγές όσο και η δράση της υπεραφθονούν την περίοδο της ιταλοκρατίας.

Η παρούσα έκδοση έχει χαρακτήρα εισαγωγικό, επομένως όχι εξαντλητικό από πλευράς στοιχείων και γεγονότων, παρακολουθώντας τη ζωή αυτής της τοπικής Εκκλησίας σε τέσσερις περιόδους της ιστορίας της: της ιπποτοκρατίας, της οθωμανικής κυριαρχίας, της ιταλοκρατίας, της εθνικής ενσωμάτωσης έως τα τέλη του 20ου αιώνα.  Καταβλήθηκε προσπάθεια να εστιαστεί περισσότερο η προσοχή σε περιόδους και γεγονότα που δεν εμφανίζονται στις πολλές δευτερογενείς πηγές (άρθρα, βιβλία), οι οποίες εξαντλούνται είτε στην ιπποτοκρατία είτε στην ιταλοκρατία.

Καθοριστική στην έρευνα του υλικού υπήρξε η δυνατότητα πρόσβασης σε πηγές που δεν είχαν μελετηθεί υπό το πρίσμα της καθολικής εκκλ. ιστορίας. Εξαιρετική υπήρξε η συνεργασία με τον Γενικό Βικάριο της Αρχιεπισκοπής π. Luke Gregory ofm με την γενναιόδωρη βοήθεια και την μαρτυρία της φραγκισκανής απλότητας. Χάρη σ’ αυτόν και με την άδεια του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Τοποτηρητή Ρόδου, Σεβ. Σεβαστιανού Ροσσολάτου, μπόρεσα να μελετήσω το αρχείο της Μονής και της Ενορίας της Παναγίας της Νίκης και το αρχείο της Αρχιεπισκοπής Ρόδου. Εξίσου εξαιρετική υπήρξε η συνεργασία με τα ΓΑΚ Ν. Δωδεκανήσου και με τα αρχεία του Τάγματος των Ελασσόνων Φραγκισκανών στην Ασίζη.  

 

 


ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

 
 

Συντμήσεις-Βραχυγραφίες ……………………………………….............................. 5

Πρόλογος …………………………………………………………………………………... 7

Οι απαρχές της συστηματικής παρουσίας των Καθολικών …………… 8

- Η διαμόρφωση της καθολικής Αρχιεπισκοπής Ρόδου ………………….. 8

- Οι Ιππότες στη Ρόδο και η εγκατάσταση λατινικού κλήρου ……... 10

- Ναοί που υπήρξαν για κάποια περίοδο καθολικοί ή ανεγέρθηκαν

 ως τέτοιοι ……………………………………………………………………………… 20

Η περίοδος της οθωμανικής κατάκτησης

- Δυο αιώνες περιοδικής ποιμαντικής μέριμνας ………………………… 33

- Η μόνιμη εγκατάσταση των φραγκισκανών …………………………… 36

- Η αποστολική διοίκηση-εξαρχία …………………………………………….. 42

Ιταλοκρατία

- Η σταδιακή μεταβολή της πολυεθνικής καθολικής κοινότητας σε

κυρίως ιταλική ……………………………………………………………………….. 47

- Η μετάβαση δικαιοδοσίας από τους Βέλγους στους Ιταλούς

 φραγκισκανούς ……………………………………………………………………… 51

- Καθολικό Κοιμητήριο Ρόδου ………………………………………………….. 56

- Η επανασύσταση της καθολικής Αρχιεπισκοπής …………………….. 58

- Οι δυο καθολικοί Αρχιεπίσκοποι (1929-1970) ………………………... 63

1. Gianmaria Castellani  (1929-1937) ……………………………………….. 63

2. Ambrogio Acciari (1938-1970) …………………………………………….. 67

- Ο καθολικός καθεδρικός ναός του Αγ. Ιωάννη στο Μανδράκι ….. 75

1. Η ανέγερση του ναού και του επισκοπείου ……………………………. 75

2. Η κατάληψη και η μετατροπή του καθολικού σε ορθόδοξο ναό  81

3. Δικαστική διεκδίκηση επανάκτησης ……………………………………... 86

- Ο ναός του Αγ. Φραγκίσκου στη Ρόδο …………………………………….. 87

- Παναγία Φιλέρημος ………………………………………………………………. 93

1. Ο χώρος και τα κτίσματα ……………………………………………………... 93

2. Η διαδρομή της ιστορικής εικόνας και οι προσπάθειες Lago να την

 επαναφέρει στη Ρόδο ……………………………………………………………... 98

3. Το Βήμα της Φιλέρημου στη Βασιλική της Παναγία των Αγγέλων

 στην Ασσίζη …………………………………………………………………………. 100

4. Προσευχές στην Παναγία της Φιλέρημου ……………………………. 101

- Από τη ζωή της Εκκλησίας την δεκαπενταετία 1930-1945 ……. 104

1. Ευχαριστιακό Συνέδριο ……………………………………………………… 104

2. Προσπάθειες δημιουργίας καθολικής Εκκλησίας βυζαντινού

 ρυθμού ………………………………………………………………………………… 108

3. Αρωγή στους Εβραίους ……………………………………………………… 112

4. Στρατιωτικοί ιερείς ……………………………………………………………. 114

- Καθολικοί χώροι λατρείας που ανεγέρθηκαν επί ιταλοκρατίας  118

Από τις στρατιωτικές διοικήσεις στην εθνική ενσωμάτωση

- Η μεταπολεμική κατάσταση ………………………………………………… 126

- Η ελληνική στρατιωτική διοίκηση ………………………………………... 128

- Το ζήτημα παραμονής για τους Ιταλούς μοναχούς και μοναχές  129

- Η κατάσχεση ιδρυμάτων και ναών και η επιδίωξη εξάλειψης της

 αρχιεπισκοπής ……………………………………………………………………... 138

- Διακύμανση καθολικού πληθυσμού ……………………………………... 143

- Το δεύτερο μισό του 20ου αιώνα …………………………………………... 145

Τα μοναχικά Τάγματα στην εκπαίδευση και στην αγαθοεργία

- Η εμπλοκή των μοναχικών Ταγμάτων σε εκπαιδευτικά έργα … 154

- Αδελφοί των Χριστιανικών Σχολείων …………………………………… 161

1. Το κολέγιο Αγ. Ιωάννη ……………………………………………………….. 161

2. Η Παιδαγωγική Ακαδημία ………………………………………………….. 166

3. Σχολή Αρρένων στην Κώ ……………………………………………………. 168

- Σαλεσιανοί ………………………………………………………………………….  172

- Πατέρες του Μικρού Έργου της Θείας Πρόνοιας …………………… 174

- Φραγκισκανές Ιεραπόστολοι της Ιεράς Καρδίας (Gemona) ……. 175

- Αδελφές του του Ελέους της Άσπιλης Σύλληψης της Ivrea …….. 186

- Αδελφές Ιεραπόστολοι Ζηλώτριες της Ιεράς Καρδίας ……………. 188

- Φραγκισκανές Αδελφές της Άσπιλης Καρδίας της Μαρίας (της

 Αιγύπτου) ……………………………………………………………………………. 192

Η Καθολική Εκκλησία στα άλλα νησιά

- Κώς ……………………………………………………………………………………. 196

- Λέρος …………………………………………………………………………………. 205

- Κάλυμνος ……………………………………………………………………………. 207

Επίλογος ………………………………………………………………………………. 208

Ευρετήρια …………………………………………………………………………….. 209

Παράρτημα εγγράφων ………………………………………………………….. 221

Περιεχόμενα εγγράφων ………………………………………………………… 437

Κατάλογος χώρων λατρείας και προσώπων  …………………………... 445

Κατάλογος Αρχιεπισκόπων, Τοποτηρητών, Προϊσταμένων ……... 446

Βιβλιογραφία ……………………………………………………………………….. 451

Περιεχόμενα …………………………………………………………………………. 461

 

 

 




©2007 Catholic Church in Greece