ANALECTA THEOLOGICA
Σειρά Βιβλίων Καθολικής Θεολογίας


Έκρηξη ευσπλαχνίας και
φαντασία αγάπης

Τέσσερις διαστάσεις της Θείας Ευχαριστίας
στην καθολική θεολογία

 
Παρόλο που στα μάτια του αναγνώστη προτείνονται τέσσερις διαστάσεις της Ευχαριστίας, ουσιαστικά πρόκειται για τέσσερις αλληλένδετους και αμφίδρομα επεξηγηματικούς τρόπους θέασης του Μυστηρίου. Ο συνεκτικός κρίκος αυτής της θέασης (στο μέτρο της χάρης, και της κατανόησης) είναι η πίστη στη ζωντανή παρουσία του Ιησού Χριστού στην Ευχαριστία: αιτία ζωής για την Εκκλησία, αιτία ελπίδας για τον κόσμο.

Μια πίστη η οποία σέβεται το αντικείμενο της (δηλ. τον Ένα και Τριαδικό Θεό όπως μας τον αποκάλυψε ο Ιησούς Χριστός), δεν μπορεί παρά να είναι μια πίστη σκεπτόμενη: αναζητά το νόημα της αλήθειας της (η θεολογική διάσταση), αποζητά τη μέθεξη αυτής της αλήθειας στη ζωή της (η πνευματική διάσταση), αναρωτιέται για το θέλημα του Κυρίου στην αλήθεια της Ευχαριστίας που της έδωσε ως παρακαταθήκη (η βιβλική διάσταση) και ανακαλύπτει την απαιτητική της συνέπεια έναντι του δώρου της Ευχαριστίας (η ποιμαντική διάσταση).

Με την ειλικρινή ευχή ο αναγνώστης να αισθάνεται, πάντοτε ανεπανάληπτα, την έκρηξη ευσπλαχνίας (Αγ. Αμβρόσιος) και τη φαντασία αγάπης (Ιωάννης-Παύλος Β΄) που κρύβει η Ευχαριστία για κάθε άνθρωπο, καλή ανάγνωση.


Θεσσαλονίκη 2006 σελίδες 150 ISBN 960-89450-0-3
Κεντρική Διάθεση: Απ. Βικαριάτο Θεσσαλονίκης Τηλ/Fax 2310-835780 ioas17@otenet.gr


Έκρηξη ευσπλαχνίας και
φαντασία αγάπης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ


Παρουσίαση
Συντμήσεις-Βραχυγραφίες

1. Η θεολογική διάσταση

1.1 Οι βιβλικές ρίζες ……………………………………….. 5
Η προαγγελία μιας τροφής που δωρίζεται …………………. 5
Από την ευλογία της Παλαιάς Διαθήκης στην ευχαριστία της Καινής Διαθήκης …… 10
Στοιχεία ευχαριστιακής θεολογίας στην πρώτη Επιστολή προς Κορινθίους ………… 13
Στοιχεία ευχαριστιακής θεολογίας στον Ευαγγελιστή Λουκά
Α΄ Εμμαούς (Λκ 24, 13-35) ……………………………….. 24
Β΄ Στην Τρωάδα (Πρξ 20, 7-12) …………………………... 31


1.2 Η Ευχαριστία στην πρωτοχριστιανική Εκκλησία ……... 32
Η Ευχαριστία στη θεολογία των Πατέρων ………………... 36

1.3 Η θεολογική πορεία διαμόρφωσης των αληθειών της πίστης για την Ευχαριστία 39
Αντιλήψεις τέλεσης της Ευχαριστίας ……………………... 41
Ευχαριστία-Εκκλησία ως Σώμα Χριστού …………………. 43
Το νόημα της θυσίας ………………………………………. 45
Δογματική αποσαφήνιση την περίοδο της Συνόδου του Τριδέντου………………... 46
Η σημερινή θεολογική διατύπωση ………………………… 54

1.4 Εικαστική θεολογία της Ευχαριστίας: το παράδειγμα της
«Έριδας του Μυστηρίου» του Ραφαήλ (1508-1509) ………. 59

2. Η πνευματική διάσταση

2.1 Η Ευχαριστία της Κυριακής ως απόλαυση της ανάπαυσης του Δημιουργού κι ως αναδημιουργία …………………….. 67
2.2 Η Ευχαριστία ως πλήρωση και ανακεφαλαίωση ……… 80
2.3 Η ευχαριστιακή παρουσία του Ιησού αποβλέπει στη μέθεξη της συνύπαρξης …. 84
2.4 Η σχέση Ευχαριστίας και Κυριακής ως πεδίο μαρτυρίας πίστης και αλληλεγγύης 87

3. Η λειτουργική διάσταση

3.1 Μερικές αρχές λειτουργικής θεολογίας της Ευχαριστίας 94
3.2 Οι πρώτες μορφές τέλεσης της Ευχαριστίας ………….. 96
3.3 Οι χρόνοι και οι τρόποι της Θείας Λειτουργίας ……… 101
Για την Ακολουθία του Λόγου …………………………... 104
Η προσφορά ……………………………………………… 105
Οι ευχαριστιακές ευχές …………………………………... 107
Σκέψεις που απορρέουν από την Ακολουθία του Άρτου … 112
Κοινωνοί του προσφερόμενου Άρτου …………………… 114
3.4 Η προσκύνηση της Θείας Ευχαριστίας ………………. 121

4. Η ποιμαντική διάσταση

4.1 «Σήκω και φάγε, γιατί η πορεία σου είναι ακόμη πολύ μακρινή» (Α΄ Βασ 19,7) …………… 123
4.2 «Όταν λαβαίνουμε το Σώμα που θυσιάστηκε για μας, παίρνουμε δύναμη» (Α΄ Προοίμιο Αγίας Ευχαριστίας) …. 124
4.3 «Λάβε τα δώρα του άγιου λαού, για να προσφερθούν στο Θεό» (Ρωμαϊκό Αρχιερατικό – Χειροτονία πρεσβυτέρου) ..133
4.4 Το σκάνδαλο των κατά κατηγορία Κυριακών δείπνων ..136
4.5 «Ο δεσμός του γάμου να απεικονίζει το Μυστήριο του Χριστού και της Εκκλησίας» (Συναπτή Δέηση Ακολουθίας του Γάμου κατά τη Θ. Λειτουργία) ………………… 139
4.6 «Η θεία Κοινωνία που λάβαμε, Κύριε, ας πραγματοποιεί την ενότητα στην Εκκλησία σου, όπως προεικονίζει την ένωση των πιστών μ’ εσένα» (Μετακοινωνική Δέηση 11ης Κυριακής του Ενιαυτού) ……………………………………………. 141

 




©2007 Catholic Church in Greece