• Γραμματεία Αποστολικού Βικαριάτου
  Τ.Θ. 50808 540 14 Θεσσαλονίκη
  Τηλ.-Fax (2310) 835780 E-mail: ioas17@otenet.gr
  

Yπάρχει η αντίληψη ότι η αρχιτεκτονική δεν είναι παρά η προβολή πάνω στη γη κάποιου συγκεκριμένου τρόπου ζωής (Βλ. Γ.Ν. ΚΟΚΚΙΝΟΣ, «Αιγαιοπελαγίτικη αρχιτεκτονική και κοινωνικοί παράγοντες» Συριανά 3 (1984), 3). Για πολλούς από τους ναούς των Κυκλάδων, και γενικότερα του Αιγαίου, αυτή η αντίληψη είναι ορατή.

Λευκές κουκίδες, τα ξωκλήσια προβάλλουν τις λεπτές σιλουέτες τους στο γαλάζιο τ’ουρανού και της θάλασσας. Στεφανώνουν τις βουνοκορφές και τα χείλη απόκρημνων βράχων, σπάνε τη μονοτονία στα σκιερά λαγκάδια και ζωντανεύουν τις έρημες ακρογιαλιές. Θέλγουν την αίσθηση και σηκώνουν πιο ψηλά την ψυχή. Λευκά κυβικά σχήματα, με γραφικές εσωτερικές καμάρες, μικροσκοπικά καμπαναριά και χαμηλές ξύλινες πόρτες, αποτελούν αδιάσπαστο κομμάτι του αγαιοπελαγίτικου τοπίου (Μ.Ν. ΡΟΥΣΣΟΣ-ΜΗΛΔΩΝΗΣ, Syra Sacra. Θρησκευτική Ιστορία της Σύρου, Αθήνα 1993, 230).

Για τις μεν Κυκλάδες η ναοδομία των καθολικών ναών είναι η πιο απτή αποτύπωση των δυσκολιών και των λύσεων που έδωσαν οι γηγενείς στις απαιτήσεις της γης, της πέτρας, του ανέμου. Για τα Δωδεκάνησα, τα Επτάνησα και τη Κρήτη η ναοδομία μαρτυρεί τη μεταφορά της δυτικής τεχνοτροπίας ως της πλέον οικίας στους καθολικούς που προέρχονταν μαζικά από την Ευρώπη και εγκαταβιούσαν στην Ελλάδα κάποια περίοδο της ζωής τους.

Από τους 400 και πλέον καθολικούς ναούς που υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα, τα 2/3 βρίσκονται στη Σύρο και τη Τήνο ενώ μόλις 60 είναι διασκορπισμένοι στην Αττική και την υπόλοιπη ηπειρωτική χώρα. Ο χώρος με την μεγαλύτερη συγκέντρωση καθολικών ναών είναι το Αιγαίο πέλαγος σε 13 από τα νησιά του (340 περίπου ναοί, εκ των οποίων οι 315 στις Κυκλάδες).

Πολλοί καθολικοί Ναοί στην Ελλάδα είναι αφιερωμένοι στην Παναγία με διάφορους τίτλους (110 ναοί). Ακολουθούν οι Ναοί που είναι αφιερωμένοι σε εορτές του Ιησού Χριστού (33), στον Αγ. Ιωάννη Βαπτιστή (31), στον Αγ. Γεώργιο (10), στον Αγ. Νικόλαο (20), στον Αγ. Μιχαήλ (16), στον Αγ. Ιωσήφ (10), στον Αγ. Φραγκίσκο (10), στον Αγ. Αντώνιο της Παδούης (8), κτλ. Το αξιοσημείωτο είναι ότι τα 2/3 περίπου των καθολικών Ναών είναι αφιερωμένοι σε κοινούς Αγίους με αυτούς της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Στο λεύκωμα καταβλήθηκε προσπάθεια να φιλοξενηθούν όλοι οι καθολικοί ενοριακοί Ναοί της χώρας, κάποια παρεκκλήσια, μοναστηριακοί και κοιμητηριακοί ναοί και μερικά εξωκλήσια. Στις εισαγωγές γεωγραφικών ενοτήτων, όπου αυτό είναι τεκμηριωμένο, γίνεται αναφορά και σε πρώην καθολικούς ναούς οι οποίοι είτε μετετράπησαν σε ορθόδοξους (π.χ. η Παναγία των Σταυροφόρων στο Ηράκλειο Κρήτης ή ο σημερινός Αγ. Νικόλαος στο Λακκί της Λέρου) είτε έχουν αλλάξει πλήρως χρήση (π.χ. ο Φραγκαντώνης στο Κάστρο της Σίφνου όπου στεγάζει το αρχαιολογικό μουσείου ή η Παναγία των Αυγουστιανών στο Ρέθυμνο όπου στεγάζει το Ωδείο, πρώην Τζαμί Νερατζέ).

Η φωτογραφική αποτύπωση της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των χώρων λατρείας του δυτικού χριστιανισμού ευχόμαστε να κάνει γνωστή αυτή την παρακαταθήκη, να αναδείξει την ιστορία της και να προβάλει στους έλληνες και αλλοδαπούς επισκέπτες των τοποθεσιών αυτών μια εν πολλοίς άγνωστη πτυχή της θρησκευτικής ιστορίας της πατρίδος μας. Γι’ αυτό το λόγο το άλμπουμ δεν περιορίζεται απλά στις προσόψεις ή το εσωτερικό πανόραμα των ναών αλλά, όπου αυτό κατέστη εφικτό, και στη προβολή εικόνων, αγαλμάτων, ξύλινων ή μαρμάρινων συνθέσεων (αλτάρια, βαπτιστήρια, θυρεοί, επιγραφές, κτλ.).

Η εκδοτική αυτή προσπάθεια δεν θα είχε ολοκληρωθεί χωρίς την καθοριστική συμβολή όσων επιμελήθηκαν την εισαγωγή κάθε γεωγραφικής ενότητας και όσων έμπρακτα στήριξαν την έρευνα και τη συλλογή του υλικού ως χορηγοί.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ | CONTENTS

Κείμενα | Texts ……………………………………………………………….. 3

Χορηγοί | Sponsors ………………………………………………………….... 4

Περιεχόμενα | Contents ………………………………………………………. 5

Παρουσίαση | Presentation ……………………………………………. 7

Νάξος-Πάρος-Μύκονος-Άνδρος, Ιωάννης Ασημάκης

Naxos-Paros-Mykonos-Andros, Ioannis Asimakis …………………………. 11

Τήνος | Tinos, Μάρκος Φώσκολος | Markos Foskolos ……………………... 33

Κέρκυρα, Ζάκυνθος-Κεφαλληνία-Πρέβεζα, Σπύρος Γαούτσης

Corfu-Zakynthos-Cefalonia-Preveza, Spyros Gaucci ……………………... 185

Αθήνα-Πειραιάς-Πάτρα-Ναύπλιο, Ιωάννης Ασημάκης

Athens-Piraeus-Patra-Nafplio, Ioannis Asimakis ………………………….. 223

Σύρος-Μήλος | Syros-Milos, Ιωάννης Ασημάκης | Ioannis Asimakis …….. 281

Κρήτη | Crete, Νικόλαος Ρούσσος | Nikolaos Roussos …………………… 353

Χίος-Σάμος-Μυτιλήνη | Chios-Samos-Mytilini, Ιωάννης Ασημάκης | Ioannis Asimakis 381

Σαντορίνη | Santorini, Ιωάννης Ασημάκης ………………………………... 395

Ρόδος-Κως | Rhodes-Kos, Luke Gregory ………………………………….. 403

Θεσσαλονίκη-Βόλος-Αλεξανδρούπολη-Καβάλα-Ξάνθη, Ιωάννης Ασημάκης

Thessalonica-Volos-Alexandroupoli-Kavala-Xanthi, Ioannis Asimakis ….. 427

Ελληνική Καθολική Εξαρχία | Greek Catholic Exarchate,

Ιωάννης Ασημάκης | Ioannis Asimakis ……………………………………. 457

Εξαρχία Αρμενίων Καθολικών|Armenian Catholic Exarchate, Rafael Chefikian 463

Πνευματικά δικαιώματα φωτογραφιών | Photo’s Copyright ………………. 471

Κατάλογος Ναών λευκώματος | Album’s churches catalogue …………….. 473

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΝΑΩΝ ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ | CHURCHES INDEX

Νάξος |Naxos

Ι.Ν. Υπαπαντής του Κυρίου

Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου Παδούης

Ι.Ν. Αμιάντου Σύλληψης της Θεοτόκου

Πάρος | Paros

Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου Παδούης (Παροικιά)

Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Νάουσα)

Μύκονος | Mykonos

Ι.Ν. Παναγίας του Ροδαρίου

Άνδρος | Andros

Ι.Ν. Αγ. Ανδρέα

Τήνος | Tinos

Ι.Ν. Παναγίας Ροδαρίου (Ξυνάρα)

Ι.Ν. Αγίων Πέτρου & Παύλου (Ξυνάρα)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (Σκαλάδο)

Ι.Ν. Αγ. Ιγνατίου (Λουτρά)

Ι.Ν. Ευαγγελιστρίας (Κρόκος)

Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Σωτήρος (Κουμάρο)

Ι.Ν. Αγ. Λουκίας (Κουμάρο)

Ι.Ν. Γεννήσεως Θεοτόκου (Βωλάξ)

Ι.Ν. Αγ. Ιωσήφ (Λουτρά)

Ι.Ν. Ιεράς Καρδίας του Ιησού (Λουτρά)

Ι.Ν. Ιεράς Καρδίας του Ιησού (Εξώμβουργο)

Ι.Ν. Αγ. Νικολάου (Χώρα)

Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου Παδούης (Χώρα)

Ι.Ν. Αγ. Ζαχαρία (Καλλονή)

Ι.Ν. Μεταμορφώσεως Σωτήρος (Καρκάδο)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (Αετοφωλιά)

Ι.Ν. Αγ. Αικατερίνης (Κάτω Κλείσμα)

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Κάτω Κλείσμα)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (Κώμη)

Ι.Ν. Ονόματος της Παναγίας (Κώμη)

Ι.Ν. Αγ. Αγαπητού (Αγάπη)

Ι.Ν. Κοιμητηρίου στο Αγάπη

Ι.Ν. Αγ. Σοφίας (Αγάπη)

Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Περάστρα)

Ι.Ν. Αγίας Τριάδος (Κάμπος)

Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου (Σμαρδάκιτο)

Ι.Ν. Αγ. Μιχαήλ στο Γκντά

Ι.Ν. Αγ. Σιλβέστρου (Κοιμητήριο Σμαρδάκιτου)

Ι.Ν. Τιμίου Σταυρού (Κτικάδο)

Ι.Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (Κτικάδο)

Ι.Ν. Παναγίας των Χιόνων (Χατζηράδο)

Ι.Ν. Αγ. Μιχαήλ (Ταραμπάδο)

Ι.Ν. Γεννήσεως Θεοτόκου (Κιουρά Καρδιανή)

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Καρδιανή)

Ι.Ν. Παναγίας Βρυσιώτισσας (Βρυσί)

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου (Μέση)

Ι.Ν. Αγ. Νικολάου (Στενή)

Ι.Ν. Αγ. Ιωσήφ (Μοναστήρια)

Ι.Ν. Ευαγγελίστριας (Μυρσίνη)

Ι.Ν. Κοιμητηρίου Μυρσίνης

Ι.Ν. Παναγίας του Όρους Καρμήλου (Ποταμιά)

Ι.Ν. Παναγίας του Ελέους (Κέχρος)

Ι.Ν. Αγ. Αναργύρων (Κέχρος)

Κέρκυρα | Corfu

Ι.Ν. Αγ. Ιακώβου & Χριστόφορου

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου

Ι.Ν. Παναγίας του Όρους Καρμήλου (Τένεδος)

Ι.Ν. Παναγίας του Όρους Καρμήλου (Κοιμητήριο)

Ι.Ν. Ιεράς Καρδίας του Ιησού (Κωτσελά)

Ι.Ν. Παναγίας Παντοτινής Βοήθειας (Γαρίτσα)

Ι.Ν. Αγ. Πίου από την Πιετραλτσίνα (Μεσογγή)

Ζάκυνθος | Zakynthos

Ι.Ν. Αγ. Μάρκου

Κεφαλληνία | Cefalonia

Ι.Ν. Αγ. Νικολάου

Πρέβεζα | Preveza

Ι.Ν. Αγ. Ανδρέα

Αθήνα | Athens

Ι.Ν. Αγ. Διονυσίου

Ι.Ν. Αγ. Καρόλου (Α΄ Κομητήριο Αθηνών)

Ι.Ν. Αγ. Λουκά (Π. Ηράκλειο)

Ι.Ν. Παναγίας του Όρους Καρμήλου (Καθολικό Κοιμητήριο Π. Ηράκλειο)

Ι.Ν. Αγ. Βαρβάρας (Λαύριο)

Ι.Ν. Ιεράς Καρδίας του Ιησού (Καμάριζα)

Ι.Ν. Παναγίας του Όρους Καρμήλου (Πλάκα Κερατέας)

Ι.Ν. Ευαγγελισμού (Καλλιθέα)

Ι.Ν. Μεταστάσεως της Θεοτόκου (Π. Φάληρο)

Ι.Ν. Χριστού Βασιλιά (Παγκράτι)

Ι.Ν. Αγ. Ιωσήφ (Ακαδημία Πλάτωνος)

Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Αιγάλεω)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη Βαπτιστή (Ψυχικό)

Ι.Ν. Αγ. Παύλου (Κηφισιά)

Ι.Ν. Αγ. Μιχαήλ (Κηφισιά)

Ι.Ν. Ιεράς Καρδίας του Ιησού (Αθήνα)

Παρεκκλήσιο Οινόης

Ι.Ν. Αγ. Θηρεσίας (Κυψέλη)

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου (Αγ. Ανάργυροι)

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου & Αγ. Κλάρας (Αθήνα)

Ι.Ν. Αγ. Αποστόλων (Βούλα)

Ι.Ν. Αγ. Ιωσήφ (Χαρ. Τρικούπη)

Πειραιάς | Piraeus

Ι.Ν. Αγ. Παύλου

Ι.Ν. Κοιμητηρίου Πειραιά

Πάτρα | Patra

Ι.Ν. Αγ. Ανδρέα

Ι.Ν. Κοιμητηρίου Πατρών

Ναύπλιο | Nafplio

Ι. Ν. Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Σύρος | Syros

Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Παναγίας του Όρους Καρμήλου (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Γενεθλίου της Θεοτόκου (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Αγ. Σεβαστιανού (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Ευαγγελίστριας (Ερμούπολη)

Ι.Ν. Αγ. Βικεντίου (Ερμούπολη)

Ι.Ν. Αγ. Τριάδας (Ερμούπολη)

Ι.Ν. Παναγίας του Όρους Καρμήλου (Ερμούπολη)

Ι.Ν. Αμιάντου Σύλληψης (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Αγ. Μιχαήλ (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Γενεθλίου του Χριστού (Άνω Σύρος)

Ι.Ν. Αγ. Άννας (Αληθινή)

Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου (Αληθινή)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (Αληθινή)

Ι.Ν. Αγ. Ιακώβου (Πέτρα)

Ι.Ν. Αγ. Πελαγίας (Τάλαντα)

Ι.Ν. Γενεθλίου της Θεοτόκου (Λαγκάδα)

Ι.Ν. Εισοδίων της Θεοτόκου (Λαγκάδα)

Ι.Ν. Μεταστάσεως της Θεοτόκου (Μάννα)

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου (Αζόλιμνος)

Ι.Ν. Αναλήψεως (Αζόλιμνος)

Ι.Ν. Αγ. Αιμιλιανού (Άνω Μάννα)

Ι.Ν. Αμιάντου Σύλληψης (Βάρη)

Ι.Ν. Αγ. Πέτρου (Ποσειδωνία)

Ι.Ν. Αγ. Παντελεήμονα (Φοίνικα)

Ι.Ν. Μεταστάσεως της Θεοτόκου (Πάγος)

Ι.Ν. Μεταστάσεως της Θεοτόκου (Πισκοπειό)

Ι.Ν. Παναγίας Φανερωμένης (Χρούσσα)

Ι.Ν. Ιεράς Καρδίας του Ιησού (Γαλησσάς)

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Κίνι)

Ι.Ν. Αγ. Ιωσήφ (Βήσσα)

Ι.Ν. Αγ. Θηρεσίας (Δανακό)

Ι.Ν. Αγ. Αναργύρων (Λυγερό)

Ι.Ν. Αγ. Στεφάνου (Χαρασσώνα)

Ι.Ν. Αγ. Μαρίνας (Βήσσα)

Ι.Ν. Αγ. Τριάδος (Φουρλάκοι)

Ι.Ν. Τιμίου Σταυρού (Σταυρός)

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Χαλανδριανή)

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Μάλλια)

Ι.Ν. Παναγίας των Χαρίτων (Ποσειδωνία) 

Μήλος | Milos

Ι.Ν. Παναγίας του Ροδαρίου (Πλάκα)

Ι.Ν. Αγ. Νικολάου (Αδάμαντα)

Κρήτη | Crete

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Χανιά)

Ι.Ν. Τιμίου Σταυρού (Καθολικό Κοιμητήριο Χανίων)

Ι.Ν. Ευαγγελίστριας (Σούδα)

Ι.Ν. Αγ. Νικολάου (Σπλάντζια Χανίων)

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου (Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων)

Ι.Ν. Αγ. Ρόκκου (Χανιά)

Ι.Ν. Αγ. Νικολάου των Venier (Χανιά)

Ι.Ν. Σωτήρος (Χανιά)

Ι.Ν. Παναγίας των Θαυμάτων (Χανιά)

Ι.Ν. Μεταστάσεως της Θεοτόκου (Χαλέπα Χανίων)

Ι.Ν. Παναγίας των Αυγουστιανών (Νερατζέ Τζαμί Ρέθυμνο)

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου (Ρέθυμνο)

Ι.Ν. Αγ. Αντωνίου Παδούης (Ρέθυμνο)

Ι.Ν. Παναγίας των Αγγέλων (Ρέθυμνο)

Ι.Ν. Παναγίας των Σταυροφόρων (Ηράκλειο)

Ι.Ν. Αγ. Πέτρου Δομηνικανών (Ηράκλειο)

Ι.Ν. Αγ. Γεωργίου Βενετικού (Ηράκλειο)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη Βαπτιστή των Φραγκισκανών (Ηράκλειο)

Ι.Ν. Αγ. Μάρκου (Δημοτική Πινακοθήκη Ηρακλείου)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη Βαπτιστή (Ηράκλειο)

Ι.Ν. Τιμίου Σταυρού (Καθολικό Κοιμητήριο Ηρακλείου)

Χίος | Chios

Ι.Ν. Αγ. Νικολάου

Ι.Ν. Αγ. Ισιδώρου (Τάλαρο)

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Φραγκοβούνι)

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Σκλαβιά)

Σάμος | Samos

Ι. Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου (Βαθύ)

Μυτιλήνη | Mytilini

Ι.Ν. Μεταστάσεως Θεοτόκου

Σαντορίνη | Santorini

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη Βαπτιστή

Ι.Ν. Παναγίας του Ροδαρίου

Ρόδος | Rhodes

Ι.Ν. Παναγίας της Νίκης

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου

Ι.Ν. Παναγίας Φιλερήμου

Ι.Ν. Αγ. Άννας (Ιξιά Τριάντα)

Ι.Ν. Τιμίου Σταυρού (Καθολικό Κοιμητήριο Ρόδου)

Ι.Ν. Παναγίας Πονεμένης (Καθολικό Κοιμητήριο Ρόδου)

Ι.Ν. Ιεράς Καρδίας του Ιησού

Ι.Ν. Αγ. Μάρκου (Κατταβιά)

Ι.Ν. Αγ. Ιωάννη (νυν Ευαγγελισμού)

Ι.Ν. Αγ. Φραγκίσκου (νυν Αγ. Νικολάου, Λακκί Λέρου)

Κω | Kos

Ι.Ν. Αμνός του Θεού

Θεσσαλονίκη | Thessalonica

Ι.Ν. Αμιάντου Σύλληψης Θεοτόκου

Ι.Ν. Ιεράς Καρδίας του Ιησού (Καλαμαρί)

Ι.Ν. Αγ. Βικεντίου (Σταυρούπολη)

Ι.Ν. Καθολικού Κοιμητηρίου Θεσσαλονίκης

Ι.Ν. οικογένειας Charnaud στο Καθολικό Κοιμητήριο Θεσσαλονίκης

Ι.Ν. Γαλλικού Στρατιωτικού Κοιμητηρίου

Βόλος | Volos

Ι.Ν. Ασπίλου Σύλληψης Θεοτόκου

Αλεξανδρούπολη | Alexandroupolis

Ι.Ν. Αγ. Ιωσήφ

Παρεκκλήσιο Καθολικού Κοιμητηρίου

Ξάνθη | Xanthi

Ι.Ν. Αγ. Ιωσήφ

Καβάλα | Kavala

Ι.Ν. Αγ. Παύλου

Ελληνική Καθολική Εξαρχία

Ι.Ν. Αγ. Τριάδος (Αθήνα)

Ι.Ν. Αγίων Αποστόλων (Γιανιτσά)

Αρμενική Καθολική Εξαρχία

Ι.Ν. Αγ. Γρηγορίου Φωτιστή (Αθήνα)

Ι.Ν. Αγ. Θηρεσίας (Νίκαια)